परिचय

वि.सं. २०१८ सालमा स्थापना भएको यस केन्द्र वागवानी फार्मको रुपमा २०४९ सालसम्म संचालनमा रहेकोमा २०४९ सालमा यस तत्कालिन वागवानी केन्द्रलाई निजी क्षेत्रबाट संचालनका लागि लिजमा दिइएको थियो । लिजमा दिइएको यस केन्द्रलाई वि.सं. 2052 सालमा नेपाल सरकारको अधिनमा ल्याई रेशम विकास केन्द्रको रुपमा संचालनमा आएको हो । रेशम विकास केन्द्रको रुपमा रहेको यस केन्द्रको आ.व.२०६०/६१ देखि प्रजनन् पिढी बिज कोया श्रोत केन्द्रको रुपमा नामाकरण भई रेशमखेती सम्बन्धि कार्यक्रमहरु संचालन गर्दै आइरहेको छ । यस केन्द्र नेपालको प्रादेशिक संरचना अनुसार आ.व. २०७४/७५ बाट बागमती प्रदेश, भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय, कृषि विकास निर्देशनालय अन्तरगत रहेको छ । यस केन्द्र धादिङ जिल्लाको धुनिबेंशी नगरपालिका वडा नं. ८ मा अवस्थित रहेको छ । त्रिभुवन राजपथसँग जोडिएको यस केन्द्र राजधानी काठमाडौंबाट २२ कि.मी. र सदरमुकाम धादिङबेंशीबाट ६४ कि.मी. टाढा रहेको छ । समुद्र सतह देखि ८५० देखि १००२ मिटर सम्मको उचाईमा अवस्थित यस केन्द्रको हावापानी उपोष्ण किसिमको रहेको छ ।

यस केन्द्रको प्रमुख उद्देश्यहरुमा ग्रामिण क्षेत्रमा गरिबिनिवारणमा सहयोग पु-याउन रेशम खेतीलाई कृषिव्यावसायको रुपमा प्रवर्द्धन गरि रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्ने । रेशमकोयाको उत्पादन र उत्पादकत्वमा बृद्धि गर्ने । रेशम खेति प्रति कृषकहरुलाई आकर्षित गर्नका लागि तालिम लगाएत अन्य प्राविधिक सहयोग प्रदान गर्ने । आन्तरिक खपत बढाउन, आयात प्रतिस्थापन र निर्यात प्रवर्द्धनका लागि कम तौल र उच्च मूल्य युक्त रेशम उत्पादन गर्न सहयोग गर्ने । आर्थिक बर्ष २०७५/७६ सम्म बिशुद्ध रेशम खेतीसँग सम्बन्धित गतिविधिहरु संचालन गर्दै आइरहेको यस केन्द्रले बागमती प्रदेशको प्रस्तावित संगठन संरचना अनुरुप हाल रेशम खेतीका अतिरिक्त व्यवसायिक कीट विकास अन्तरगतका च्याउखेती र मौरीपालन सम्बन्धि श्रोत केन्द्रको रुपमा समेत विभिन्न कार्यक्रमहरु संचालन गर्न शुरुवात गरेको छ ।